Hoa Mai – Loại hoa thanh cao tượng trưng cho ngày tết của người dân Việt

Hoa Mai là một loại hoa có vẻ đẹp thanh cao, tinh khiết, chúng tượng trưng cho mùa xuân của đất Việt. Vào mỗi độ xuân về, những cành Mai Vàng nở rộ khoe sắc khiến tâm hồn mỗi người đều cảm thấy vui tươi, hoan hỉ để chào đón một màu xuân với thật nhiều hy vọng, may mắn. Hôm nay Vipflowers mời các bạn cùng đi tìm hiểu kĩ hơn xem loại hoa này có gì đặc biệt nhé!

Nguồn gốc, đặc điểm của hoa Mai vàng

Nguồn gốc

Hoa Mai còn được gọi với các cái tên khác là hoàng mai, huỳnh mai hay lão mai, tên tiếng anh là Apricot Flowers, tên khoa học là Ochna integerrima, thuộc họ Mai (Ochnaceae). Có nguồn gốc từ cây dại, vào thời xa xưa, ông cha ta trong lúc đi khai khẩn những vùng đất ở Phương Nam đã tìm thấy loại cây có hoa năm cánh giống hoa đào và nở vào đúng dịp Tết Nguyên Đán. Nên khi tết đến đã đem về trưng, từ đó loại hoa này đã trở thành hình ảnh đặc trưng của ngày tết ở miền Nam Việt Nam.

Đặc điểm 

Cây Mai là loại cây đa niên, cây có thể sinh trưởng và phắt triển tốt đến hơn cả trăm năm, chúng có dáng vẻ thanh cao, thuộc loại thân gỗ, cứng cáp, cành giòn nhưng vẫn có thể uốn để tạo dáng cho cây.

Thân cây xù xì có nhiều cành nhánh, tán lá thưa, cây phát triển tự nhiên có thể đạt chiều cao từ 20-30cm. Gốc cây rất to, bộ rễ lồi lõm và có thể đâm sâu dưới đất từ 2-3m.

Lá thuộc dạng lá đơn, mọc xen kẽ nhau, có dạng hình trứng thuôn dài, mặt trên lá có màu xanh biếc, còn mặt dưới thì có màu hơi ánh vàng.

Hoa Mai vàng là loại lưỡng tính, chúng mọc thành từng chùm ở nách lá, mỗi bông hoa thường có 5 cánh nhưng cũng có những bông có 9-10 cánh, hoa thường nở khoảng 3 ngày sẽ bắt đầu tàn.

Mai vàng thường nở vào mùa xuân tuy nhiên hiện nay thời tiết thay đổi nên ảnh hưởng đến việc ra hoa, gây hiện tượng hoa nở sớm hoặc nở trái mùa. Trong số Hoa Mai chỉ có một số hoa là đậu quả. Sau khi hoa tàn, nếu hoa nào đậu quả thì bầu noãn sẽ phình to, sau một thời gian sẽ có hạt.

Ý nghĩa của hoa Mai trong ngày tết

Theo Phong Thủy

Hoa Mai có nhiều loại, tuy nhiên hiện nay Mai Vàng là loại được ưa chuộng nhất vì theo phong thủy, 5 cánh Mai tượng trưng cho ngũ phúc: Hạnh vận, trường thọ, vui vẻ, hanh thông và ân hòa. Và màu vàng của loại Mai này đại diện cho sự giàu sang, phú quý và hy vọng.

Trong cuộc sống

Cây Mai đại diện cho sự kiên cường, ý chí mạnh mẽ, quật cường, đặc điểm cao thằng của cây Mai tượng trưng cho phẩm chất cao thượng của người quân tử. Ngoài ra rễ của cây mai cắm sâu vào lòng đất, chịu chứa gió mưa bão lụt để có thể nở hoa đúng dịp Tết cổ truyền Việt Nam. Vì vậy nó còn tượng trưng cho phẩm chất cao quý, sự chuyên cần, chịu thương chịu khó, tính cách kiên nhẫn, sự kiêu dũng của người dân Việt.

Công dụng của cây hoa Mai vàng

Trong trang trí

Công dụng nổi bật nhất của cây Mai là được trồng để làm cây cảnh trang trí trong nhà vào các dịp tết nguyên đán. Cây có thể tạo được các thế khác nhau, màu sắc rực rỡ nên chúng rất được ưa chuộng và được trồng phổ biến.

Trong y học

Ngoài ra chúng còn có nhiều tác dụng tốt trong y học, là vị thuốc điều trị một số bệnh như: Tức ngực, lao hạch, ho, bỏng, đau họng và chóng mặt, chán ăn…

Chúng còn có tác dụng chống khuẩn và tiết dịch mật tốt vì chứa nhiều loại tinh dầu và chất hóa học có lợi như borneol, meratin, farnesol, cineole, benzyl alcohol, carotene…Vì vậy, hoa Mai được điều chế thành các bài thuốc điều trị các loại bệnh   như: đau đầu, huyết áp tăng, đau dạ dày, viêm xơ gan mức nhẹ, chướng bụng, đầy hơi, viêm họng, đau khớp, tức ngực, viêm loét,…một cách hiệu quả.

Trong chế biến thực phẩm

Ngoài ra, loại hoa này còn được dùng để nấu cùng các loại thịt, cá chép, trứng gà, nấm hương, hải sâm,… tạo thành các món ăn độc lạ, có hương vị thơm ngon, bổ dưỡng, tốt cho sức khỏe.

Hoa Mai có mấy loại?

Hiện nay trên thế giới có khoảng hơn 24 loại Mai, trong đó có 6 loại mai phổ biến nhất trên thế giới đó là Mai Cao Miên (Mai vàng Campuchia), Mai vàng Myanmar, Mai vàng Nam Phi, Mai vàng Indonesia, Mai vàng châu Phi và Mai vàng Madagascar.

Ở Việt Nam, có khoảng 19 loại, trong đó có 8 loại phổ biến nhất đó là Mai Tứ Quý, Hạnh Mai, Hoàng Mai, Bạch Mai, Hồng Mai, Song Mai, Mai Chiếu Thủy và Nhất Chi Mai.

Mai Tứ Quý (hoa Mai Đỏ)

Mai Tứ Quý còn được gọi với tên khác là hoa Mai Đỏ nó có tên khoa học là Ochna Atropurpurea. Loại hoa này nở quanh năm, cây hoa này rất đặc biệt, chúng nở hoa 2 lần, lần đầu thì màu vàng, lần sau thì màu đỏ. Hoa có 5 cánh, những cánh hoa màu vàng sau khi rụng sẽ còn 5 đài hoa chúng dần dần chuyển sang màu đổ sẫm. Nhụy hoa sẽ dần dần kết hạt, lúc còn non có màu xanh nhưng khi gài sẽ chuyển thành màu đen.

Bạch Mai (hoa Mai Trắng)

Bạch Mai được trồng chủ yếu ở Bến Tre, vùng núi Bà Đen – Tây Ninh, Hà Tiên. Chúng có màu trắng vô cùng tinh khiết, có mùi hương thoang thoảng rất dễ chịu. Hoa có 6-8 cánh dày, hơi tròn, nhìn giống hoa sứ. Loại hoa này rất khó trồng và chăm sóc. Nếu được chăm sóc tốt cây có thể đạt chiều cao tối đa khoảng 15m.

Hạnh Mai (hoa Mai Mơ)

Hạnh Mai có tên khoa học là Prunes Mume, hoa có 5 cánh, thường có 2 sắc màu nổi bật là trắng và hồng. Cây có chiều cao hạn chế hơn các loại khác, chỉ khoảng 6 – 9m. Lá cây hình bầu dục bản rộng, có răng cưa nhẹ, nhọn ở đầu. Quả Mai khi còn non thì màu xanh, lúc chín sẽ có màu vàng và có vị chua chua ngọt ngọt.

Hồng Mai

Hồng Mai có tên khoa học là Jatropha pandurifolia. Thuộc loại cây thân gỗ, chiều cao chỉ khoảng 1 – 4cm, lá cây mọc đơn lẻ và xẻ thùy, có màu xanh thẫm. Hoa thường mọc thành cụm ở các đầu nhánh, có 5 cánh, màu hồng, nhị hoa màu vàng tươi, nở rải rác quanh năm. Quả của hồng mai khi chín thì có màu nâu đen.

Hoàng Mai (hoa Mai Vàng)

Loại hoa này còn có tên gọi khác là Lạp mai, hoa có 5 cánh  nhỏ nhắn, có màu vàng tươi rất rực rỡ. Mỗi năm hoa chỉ nở một lần vào cuối tháng chạp âm lịch. Loại hoa này được yêu thích hơn cả vì ý nghĩa của nó, thường được trồng nhiều vào các dịp tết.

Song Mai

Loại hoa này được gọi tên như vậy là bởi vì chúng chỉ ra hoa kết trái thành từng đôi. Hoa có màu trắng muốt vô cùng thanh khiết, tinh khôi.

Mai Chiếu Thủy

Đây là loài cây đa niên, nó có tên khoa học là Wrightia Religiosa. Chiều cao của cây chỉ khoảng 1,5m, có nhiều cành nhánh, gốc cây khá to. Hoa có 5 cánh, màu trắng và mọc thành từng chùm nhỏ, có mùi thơm nhẹ nhàng.

Nhất Chi Mai

Nhất Chi Mai thuộc loại cây thân gỗ đen bóng, gốc to xù xì. Lá nhỏ, có màu xanh non, phần đầu nhọn như hình mũi mác. Hoa nhỏ xinh gồm nhiều cánh mỏng, ban đầu có màu trắng, đến gần khi hoa tàn thì chuyển dần sang màu đỏ. Hoa có thể mọc bông đơn hoặc mọc thành chùm.

Cách trồng hoa Mai

Phương pháp nhân giống

Thông thường cây Mai được nhân giống chủ yếu bằng 2 phương pháp đó là gieo hạt và chiết cành.

Phương pháp gieo hạt: Với phương pháp này thì cây con sẽ nhiều hơn, cho nên chúng ta ít mất thời gian và công sức. Ngoài ra cây con mọc ra bằng phương pháp này có thể đạt chiều cao tối đa đến 30 – 40m nếu được tự do phát triển. Tuy nhiên, cũng có một số nhược điểm như cây mai mới sẽ không mang những đặc tính tốt từ cây mẹ, cây ít cành hơn, hoa lá nhỏ, màu sắc khác,…

Phương pháp chiết cành: Với phương pháp này, cây mai mới khi lớn lên sẽ giữ nguyên được những đặc tính tốt từ cây mẹ. Cần chọn giống khỏe mạnh rồi cắt khoanh vỏ dài khoảng 3 – 4cm, đảm bảo không cắt lẹm vào gỗ. Sau đó dùng hỗn hợp đất trộn với xơ dừa, phân chuồng hoai mục,… để bó xung quanh vết cắt. Sau khi đã tiến hành bó đất thì cần thường xuyên tưới nước, chăm sóc, khoảng 3 tháng sau, bầu đất sẽ bắt đầu ra nhiều rễ thì tiến hàng cắt nhánh rời khỏi cây mẹ.

Tiến hành trồng

Đầu mùa mưa là thời điểm lý tưởng nhất để trồng cây hoa Mai. Cần chú ý đến khoảng cách trồng cây để đảm bảo có không gian cho cây sinh trưởng tốt.

Đất trồng có thể trộn cùng hỗn hợp xơ dừa, tro trấu, than bùn và phân chuồng hoai mục để tăng cường chất dinh dưỡng cũng như độ mùn cho đất.

Cần chú ý tưới nước cho cây 2 lần mỗi ngày vào buổi sáng và chiều tối. Cần chú ý lượng nước vừa phải, không quá nhiều cũng k quá ít để tránh cây bị héo chết hoặc ngập úng.

Trong khi tạo dáng, tỉa cành thì cần kết hợp bón phân cho cây, để cây phát triển xanh tốt cần bón thêm nhiều đạm và lân cho cây thay vì kali. Ngoài ra khoảng 2-3 tháng có thể sử dụng phân NPK với lượng phù hợp, bón xa gốc cây. Để đạt hiệu quả tốt thì nên bón phân vào mùa mưa, bạn cũng có thể bón thêm phân chuồng, phân gia súc gà, vịt cho cây sau khi thay đất cho cây khoảng 3 – 4 tháng.

Cần thường xuyên vun xới gốc, bắt sâu bệnh, dọn cỏ dại cho cây. Nên diệt cỏ vào thời điểm trước khi vào mùa mưa. Cần chú ý một số loại sâu bệnh ở cây là sâu đục thân, sâu tơ, rầy bông,…

Sự tích của hoa Mai Vàng

Chuyện kể rằng có một cô bé sinh ra trong một gia đình làm nghề săn quái vật. Cô bé đi theo cha khắp nơi để săn lùng những con quái vật hung hãn. Lúc người cha ra đi vì già yếu cô đã thay cha bảo vệ xóm làng. Trong một lần đánh nhau với quái vật, cô đã bị nó giết chết. Vì thương xót cho tấm lòng trượng nghĩa của mình, trời cao đã cho cô sống lại trong 9 ngày Tết để được ở bên cạnh người thân. Cô chết đi hóa thành Cây Hoa Mai, cứ mỗi năm tết đến, hoa lại nở tung rực rỡ như hình ảnh của cô về thăm gia đình của mình.

Theo phong thủy loại hoa này còn có thể xua đuổi tà ma, mang lại bình yên cho, anh lành, may mắn vì vậy trong ngày tết cổ truyền, loại hoa này trở thành biểu tượng không thể thiếu của mỗi gia đình Việt, nhất là ở Miền Nam Việt Nam.

Hình ảnh tuyệt đẹp của hoa Mai

Hoa Mai là loại hoa tượng trưng cho ngày tết của Việt Nam, chúng có ý nghĩa vô cùng sâu sắc, gắn liền với kí ức của nhiều thế hệ về ngày tết cổ truyền của dận tộc, chúng được yêu thích bởi vẻ đẹp tinh khôi, thanh khiết cao sang, đại diện cho sự may mắn, sung túc và hy vọng một năm bình an, hạnh phúc. Vipflowers mong rằng qua bài viết sẽ giúp các bạn có được nhiều thông tin bổ ích về loại hoa này!